Ποιος είναι ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου;

Ο ΟΣΔΕΛ είναι μη κερδοσκοπικός αστικός συνεταιρισμός, ο οποίος εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού (σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993). Ο ΟΣΔΕΛ είναι ο κατά το νόμο μοναδικός Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης για τα έργα του λόγου, δηλαδή τα πάσης φύσεως γραπτά κείμενα τα οποία κυκλοφορούν είτε σε έντυπη μορφή (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, κ.α.) είτε ηλεκτρονικά (sites, blogs κ.λπ.). Ως εκ τούτου, σκοπός του είναι η συλλογική διαχείριση και προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων των δημιουργών και των εκδοτών έργων του λόγου. Εκπροσωπεί περισσότερους από 7.500 δημιουργούς (συγγραφείς, μεταφραστές, δημοσιογράφους, αρθρογράφους επιστημονικών περιοδικών), πάνω από 800 εκδότες (βιβλίων, περιοδικών, τύπου) και σχεδόν το σύνολο των αλλοδαπών έντυπων έργων, μέσω συμβάσεων αμοιβαιότητας με 31 χώρες. Διοικείται από 11μελές αιρετό, άμισθο ΔΣ, που αποτελείται από δημιουργούς και εκδότες.

Τι αναφέρει η νομοθεσία;

Στον Νόμο 2121/93 και στα άρθρα 2,3 και 46 έως 51 αναφέρονται σαφώς τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα των έργων του λόγου. Ορίζονται, έτσι, οι πράξεις αναπαραγωγής, διανομής και παρουσίασης στο κοινό για τις οποίες απαιτείται η άδεια του πνευματικού δημιουργού ή και του κατόχου του συγγενικού δικαιώματος. Ως πράξεις αναπαραγωγής νοούνται οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αντιγραφεί ένα έργο, όπως για παράδειγμα η φωτοτύπηση, το σκανάρισμα, η αποθήκευση/αντιγραφή σε υπολογιστή. Διανομή έχουμε όταν πρόκειται για έντυπο υλικό ενώ παρουσίαση στο κοινό όταν διανέμεται σε περισσότερους παραλήπτες ψηφιακό αντίγραφο, είτε με την αποστολή e-mail είτε με την ανάρτηση σε κλειστό δίκτυο. Επίσης, στο άρθρο 18 ορίζονται σαφώς οι περιπτώσεις που εξαιρούνται της υποχρέωσης απόκτησης αδείας, όπως για παράδειγμα, η δυνατότητα αναπαραγωγής για ιδιωτική χρήση, όταν δηλαδή κάποιος ιδιώτης φωτοτυπεί κάποιες σελίδες μόνος του και για δική του, προσωπική χρήση, ενώ δεν είναι ιδιωτική χρήση η χρήση που γίνεται για τις ανάγκες επιχείρησης ή οργανισμού. Συνεπώς, καθίσταται σαφές πως για την επεξεργασία, διανομή και κάθε είδους αναπαραγωγή έργων του λόγου στο πλαίσιο λειτουργίας μιας επιχείρησης είναι απαραίτητη η απόκτηση συγκεκριμένων αδειών.

Ποια είναι η δραστηριότητα του ΟΣΔΕΛ;

Ο ΟΣΔΕΛ βάσει του Ν. 2121/93 (περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας) και του καταστατικού του έχει μεταξύ άλλων την αρμοδιότητα να διαχειρίζεται συλλογικά και να αδειοδοτεί για λογαριασμό του συνόλου των δικαιούχων συγγραφέων, δημοσιογράφων, εκδοτών κ.α. που εκπροσωπεί πράξεις για τις οποίες απαιτείται άδεια πνευματικών δικαιωμάτων. Όταν κάποιος «μεγάλος χρήστης» (π.χ. δημόσιος οργανισμός, επιχείρηση, πανεπιστήμιο, βιβλιοθήκη) χρειάζεται να προχωρήσει σε αναπαραγωγή έργων του λόγου για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες λειτουργίας του, ο ΟΣΔΕΛ εκπροσωπώντας έναν πολύ μεγάλο αριθμό δικαιούχων λειτουργεί ως «διαμεσολαβητής» - one stop shop, παρέχει δηλαδή την άδεια, εισπράττει και διανέμει την αμοιβή στους δικαιούχους εκδότες και δημιουργούς και ελέγχει την εκπλήρωση των όρων της άδειας.

Πώς λειτουργεί σήμερα η αγορά αποκομμάτων τύπου (αποδελτίωση);

Οι υφιστάμενες συνθήκες σε μία σύντομη περιγραφή είναι οι εξής:

• Τα έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά, κ.λπ.) παράγουν και είναι οι ιδιοκτήτες του περιεχομένου
• Οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών αποδελτίωσης ψηφιοποιούν και επεξεργάζονται αυτό το περιεχόμενο
• Οι πελάτες των εταιρειών αποδελτίωσης παραλαμβάνουν και αναπαράγουν περαιτέρω το περιεχόμενο των εντύπων

Η περιγραφόμενη διαδικασία, για να είναι σύννομη, χρειάζεται την άδεια των δικαιούχων, αφού η ψηφιοποίηση, η επεξεργασία, η διανομή και η αναπαραγωγή είναι ενέργειες που απαιτούν την άδεια των δικαιούχων. Διεθνώς, το κενό αυτό καλύπτουν συλλογικοί φορείς που εκπροσωπούν την πλειονότητα των εκδοτών. Αφενός παρέχουν την άδεια για τη χρήση των άρθρων στις εταιρείες αποδελτίωσης, αφετέρου αδειοδοτούν τους πελάτες των εταιρειών αποδελτίωσης για την περαιτέρω χρήση των άρθρων στα πλαίσια των επιχειρήσεών τους. Αυτές τις υπηρεσίες αδειοδότησης, στην Ελλάδα παρέχει ο ΟΣΔΕΛ.

Τι καλύπτει η άδεια και πώς μπορώ να την αποκτήσω;

Από το 2017, ο ΟΣΔΕΛ, εκπροσωπώντας τη συντριπτική πλειονότητα των εκδοτών Τύπου, παρέχει στις εταιρείες αποδελτίωσης και τους πελάτες τους, τελικούς χρήστες των αποκομμάτων, τη δυνατότητα αδειοδότησης–νομιμοποίησης των χρήσεων των αποκομμάτων εντύπων. Η άδεια αφορά αποκλειστικά περιεχόμενο που προέρχεται από εφημερίδες και περιοδικά που κυκλοφορούν σε χαρτί.

Διαθέσιμες άδειες

Για την κάθε κατηγορία χρήστη παρέχονται οι ανάλογες άδειες και μπορούν να καλύψουν το σύνολο των αναγκών για τη χρήση αποκομμάτων Τύπου. Πιο συγκεκριμένα:

Οι εταιρείες αποδελτίωσης λαμβάνουν την άδεια για την ψηφιοποίηση και επεξεργασία του περιεχομένου. Για περισσότερες πληροφορίες και την απόκτηση της άδειάς τους οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να επικοινωνούν στο email adya@osdel.gr

Οι εταιρείες επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων λαμβάνουν τη βασική άδεια για την αποθήκευση, αναπαραγωγή και περαιτέρω διανομή εντός της επιχείρησης, σε στελέχη και υπαλλήλους, και επεξεργασία των αποκομμάτων για το σκοπό της δημιουργίας αναφορών. Επιπλέον, έχουν τη δυνατότητα να λάβουν την άδεια για ανάρτηση αποκομμάτων τα οποία αφορούν τη δική τους εταιρεία και όχι πελάτες τους, στην εταιρική τους ιστοσελίδα. Η απόκτηση των αδειών γίνεται πολύ εύκολα μέσα από την ηλεκτρονική εφαρμογή που έχει δημιουργήσει ο ΟΣΔΕΛ .

Οι υπόλοιποι φορείς, οργανισμοί και επιχειρήσεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα , παραλήπτες αποδελτίωσης, λαμβάνουν τη βασική άδεια για την παραλαβή (δικαίωμα διανομής/διάθεσης) και αναπαραγωγή και περαιτέρω διανομή του περιεχομένου, εντός του φορέα/οργανισμού/ επιχείρησης, σε στελέχη και υπαλλήλους τους. Επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να λάβουν την άδεια για:

• Αποθήκευση αποκομμάτων σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή - διατήρηση αρχείου
• Ανάρτηση αποκομμάτων στην εταιρική τους ιστοσελίδα - εταιρικό έντυπο
• Αποστολή αποκομμάτων σε εξωτερικούς συνεργάτες (εξαιρούνται οι εταιρείες επικοινωνίας)

Η απόκτηση των αδειών γίνεται πολύ εύκολα μέσα από την ηλεκτρονική εφαρμογή που έχει δημιουργήσει ο ΟΣΔΕΛ.

Οδηγίες συμπλήρωσης της φόρμας

Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη σελίδα της φόρμας συμπληρώνετε τα φορολογικά στοιχεία της του φορέα ή της εταιρείας που είναι απαραίτητα για την έκδοση του τιμολογίου από τον ΟΣΔΕΛ.

Στη δεύτερη σελίδα, συμπληρώνετε τα στοιχεία επικοινωνίας, στα οποία θα λάβετε την άδεια, το τιμολόγιο, καθώς επίσης και κάθε άλλη χρηστική ενημέρωση από τον ΟΣΔΕΛ.

Στην τρίτη σελίδα, συμπληρώνετε τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον προσδιορισμό του κόστους και μπορείτε να διαβάσετε τους όρους χρήσης (συμφωνητικό) της άδειας του ΟΣΔΕΛ. Έτσι, στο πρώτο πεδίο συμπληρώνετε την ημερομηνία έναρξης της άδειάς σας η οποία, στην περίπτωση που λαμβάνετε παροχή υπηρεσιών αποδελτίωσης από εταιρεία του κλάδου, θα πρέπει να συμπίπτει με την ημερομηνία έναρξης της σύμβασής σας με τη συγκεκριμένη εταιρεία. Στο δεύτερο πεδίο συμπληρώνετε τη διάρκεια της σύμβασης με την εταιρεία αποδελτίωσης ή το διάστημα για το οποίο επιθυμείτε άδεια από τον ΟΣΔΕΛ στην περίπτωση που αποδελτιώνετε και αναπαράγετε αποκόμματα εντύπων εσωτερικά στην επιχείρησή σας. Στο τρίτο πεδίο επιλέγετε το είδος της επιχείρησης και αντίστοιχα στο τέταρτο πεδίο επιλέγετε την κατηγορία στην οποία υπάγεται. Αφού συμπληρωθούν τα τέσσερα πεδία εμφανίζεται το κόστος της βασικής άδειας και μπορείτε πλέον να επιλέξετε τις επιπλέον άδειες βάσει των αναγκών του φορέα ή της  επιχείρησής σας.

Στην τέταρτη και τελευταία σελίδα μπορείτε να δείτε το συνολικό κόστος για τις άδειες που έχετε επιλέξει, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ και να επιλέξετε την τράπεζα που σας διευκολύνει για την καταβολή του ποσού. Κατόπιν, το σύστημα θα σας εμφανίσει τον IBAN του λογαριασμού του ΟΣΔΕΛ στην συγκεκριμένη τράπεζα και τον μοναδικό κωδικό που θα σημειώσετε στην αιτιολογία κατάθεσης βάσει του οποίου θα ταυτοποιηθεί η εξόφληση του ποσού.

Με την ολοκλήρωση της υποβολής του αιτήματος, θα λάβετε ηλεκτρονική αλληλογραφία με τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εξόφληση. Από την ημερομηνία εξόφλησης, το αργότερο εντός δύο εργάσιμων ημερών, θα λάβετε στην ηλεκτρονική σας διεύθυνση αντίγραφο της άδειας (υπό την μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού) και το τιμολόγιό σας.

Υπολογισμός κόστους

Το ετήσιο κόστος της άδειας μπορείτε να το δείτε από τα αναρτημένα αμοιβολόγια του Οργανισμού:

• Αποδελτίωση εντύπων φορέων και επιχειρήσεων δημόσιου τομέα
• Αποδελτίωση εντύπων εταιρειών ιδιωτικού τομέα

Ποιες εταιρείες αποδελτίωσης έxουν νόμιμη άδεια από τον ΟΣΔΕΛ;

Νόμιμη άδεια για την παροχή υπηρεσιών αποδελτίωσης έχουν οι παρακάτω εταιρείες:

Ποια έντυπα εκπροσωπούνται από τον ΟΣΔΕΛ;

Έντυπα προς Αδειοδότηση (ρεπερτόριο αποδελτίωσης)

Υπάρχουν και άλλες χρήσεις που χρειάζονται άδεια από τον ΟΣΔΕΛ;

Στο πλαίσιο λειτουργίας ενός φορέα/ οργανισμού ή μίας επιχείρησης είναι πολλές οι καθημερινές πράξεις χρήσης έργων του λόγου που χρειάζονται άδεια, ώστε να είναι σύννομες. Ενδεικτικά, και πέρα από την αναπαραγωγή αποκομμάτων Τύπου αναφέρονται οι παρακάτω:

• Αναπαραγωγή, αποθήκευση, και διανομή αποκομμάτων από ηλεκτρονικά έντυπα
• Φωτοτύπηση ή και ψηφιακή αναπαραγωγή (σκανάρισμα) σελίδων από επιστημονικά ή άλλα βιβλία ή άρθρων από επιστημονικά περιοδικά
• Διανομή των φωτοτυπημένων - σκαναρισμένων σελίδων στο προσωπικό της επιχείρησης είτε με τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε με την ανάρτησή τους σε κοινόχρηστο υπολογιστή - server του φορέα/οργανισμού ή της επιχείρησης
• Ανάρτηση αποκομμάτων Τύπου ή σελίδων βιβλίων και επιστημονικών άρθρων στην εταιρική ιστοσελίδα, τους εταιρικούς λογαριασμούς στα social media καθώς και η χρήση τους σε εταιρικά έντυπα, διαφημιστικά φυλλάδια κ.λπ.
• Δημιουργία αρχείου/βάσης δεδομένων με αποκόμματα Τύπου ή αποσπάσματα βιβλίων και άρθρα επιστημονικών περιοδικών
• Χρήσεις που έχουν γίνει στο παρελθόν